Επιμέλεια Μετάφρασης ο Γιώργος του Κλικ
Σημείωση του επιμελητή μετάφρασης
Το άρθρο αυτό αν και κάπως παλιό αν λάβουμε υπ' όψη την ταχύτητα με την οποία εξελίσσεται η κατάσταση στην Συρία, έχει την σημασία του γιατί εντοπίζει επακριβώς την μόνη δυνατή λύση στην επιδίωξη εθνικής αυτοδιάθεσης από τους Κούρδους.
Λέγοντας “Κούρδους” εννοούμε αυτούς του YPG, δηλαδή τους Κούρδους της Συρίας, εξόριστους από την Τουρκία, οι οποίοι συνδέονται με το ΡΚΚ του Αμπντουλάχ Οτζαλάν (Κούρδοι της Τουρκίας). Υπάρχουν και οι Κούρδοι του Ιράκ (οι οποίοι στην διαμάχη της ΜΑ παίζουν ένα βρώμικο ρόλο) καθώς και οι Κούρδοι του Ιράν. Οι δυο τελευταίοι όμως δεν εμπλέκονται στην κυρίαρχη συλλογιστική του άρθρου. Για μια ανάλυση του περίπλοκου κουρδικού προβλήματος υπάρχει το πολύ καλό άρθρο του Τιερί Μεϊσάν.
Ας σημειωθεί επίσης ότι στην παρούσα φάση εκτός από τον Γόρδιο Δεσμό στο Χαλέπι, το άλλο θέατρο του πολέμου βρίσκεται στην ανατολική Συρία όπου οι Αμερικανοί θέλουν να εγκαταστήσουν ένα κρατίδιο του ΙΣΙΣ, αγκάθι στα πλευρά του σιιτικού τόξου Συρίας – Ιράν. Πιθανολογείται ότι η Μοσούλη στο Ιράκ θα παραχωρηθεί αμαχητί από τον ΙΣΙΣ με αντάλλαγμα ελεύθερη διέλευση προς Συρία και κατεύθυνση το Der Zor, την ίδια εκείνη πόλη όπου οι Αμερικανοί είχαν βομβαρδίσει “κατά λάθος” τον στρατό της Συρίας ενώ πολεμούσε τον ΙΣΙΣ (Βλέπε “Η Γιουγκοσλαβοποίηση της Συρίας”).
Είναι στα πλαίσια αυτής της επιδίωξης που, όπως αναφέρεται στο άρθρο, “κάποιος” πρέπει να κάνει την “βρώμικη” δουλειά για την εκκαθάριση της Raqqa η οποία έτσι θα αποκοπεί δια παντός από την δυνατότητα ένταξης και πάλι στην νόμιμη κυβέρνηση της Συρίας. Και αυτός ο “κάποιος”, αν πατήσουν την πεπονόφλουδα, μπορεί να είναι οι Κούρδοι του YPG βάζοντας με αυτό τον τρόπο το τελευταίο καρφί στο φέρετρο των εθνικών τους ονείρων ανεξαρτησίας. Στην καλύτερη περίπτωση θα εξελιχθούν σε ένα κράτος δορυφόρο των αμερικανο-ισραηλινών συμφερόντων. Στην χειρότερη θα έχουν παίξει, ακόμη μια φορά, τον ρόλο που έπαιξαν πολλές φορές στην ιστορία. Εκείνον του βαστάζου. Χωρίς κανένα αντάλλαγμα.
Τα περιέργως μπερδεμένα γεγονότα της συριακής σύγκρουσης ξαφνικά εμφανίζονται με έναν όχι πολύ λογικό τρόπο, αλλά στην πραγματικότητα αυτή η μεγάλη ανατροπή για τους Κούρδους - που αποτελούν περίπου το 10% του πληθυσμού της Συρίας - δεν αποτελεί έκπληξη. Αν και δεν έχουν χάσει ούτε μια μάχη και έχουν κερδίσει πραγματικά οφέλη στον αγώνα τους ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος (IS), βρέθηκαν ξαφνικά αναγκασμένοι να εγκαταλείψουν τις τεράστιες εκτάσεις εδάφους που είχαν απελευθερώσει ανατολικά του Ευφράτη.
Τώρα που οι Τούρκοι έχουν εισβάλει στη Συρία, δεν υπάρχει πλέον λόγος για τη χορήγηση στους Κούρδους του καθεστώς μιας ξεχωριστής ομοσπονδιακής περιοχής μέσα σε μια νέα συριακή κρατική οντότητα - κάτι που οι Κούρδοι θέλουν πολύ – πόσο μάλλον την ανεξαρτησία την οποία πολλοί από αυτούς έχουν κρυφά ονειρευτεί.
Είναι ήδη σαφές ότι πρωταρχικός στόχος της Άγκυρας δεν είναι ο αγώνας κατά του IS, αλλά η εξουδετέρωση των Κούρδων. Το κουρδικό σχέδιο για μια μονομερή διακήρυξη της δημιουργίας ενός ομοσπονδιακού συστήματος στις αρχές Οκτωβρίου δείχνει ξεπερασμένο και εκτός πραγματικότητας. Οι ελπίδες τους να συνδέσουν στενά μαζί όλα τα κουρδικά καντόνια σε όλη τη βόρεια Συρία τώρα επίσης φαίνονται απατηλές. Ωστόσο, το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι η Τουρκία, αλλά το γεγονός ότι οι πρώην προστάτες των Κούρδων στην Ουάσιγκτον έχουν αποφασιστικά ακυρώσει όλες τις φιλοδοξίες τους.
Οι Κούρδοι έχουν, για άλλη μια φορά, χρησιμοποιηθεί κυνικά και μετά αφέθηκαν με τίποτα. Η διπροσωπία και οι κακές επιλογές των συμμάχων τους είναι μια κατάρα που μαστίζει την κουρδική ιστορία, πιθανώς από την εποχή του θρυλικού Κούρδου στρατιωτικού ηγέτη Saladin (Salah ad-Din), ο οποίος νίκησε τους Σταυροφόρους.
Ένας σημαντικός αρθρογράφος της εφημερίδας Washington Post, ο David Ignatius, σε ένα άρθρο με τον ενδεικτικό τίτλο, “Η Πολιτική των ΗΠΑ στην Συρία στηρίζεται σε μια Ύπουλη Εσφαλμένη Γραμμή” μας θυμίζει ότι μέχρι πολύ πρόσφατα οι Αμερικανοί στρατιωτικοί υποστήριζαν σταθερά ότι οι Σύροι Κούρδοι ήταν “η ισχυρότερη δύναμη εναντίον του ισλαμικού κράτους”.
Κατά τη διάρκεια της αμείλικτης πάλης του 2014-2015, η δύναμη αυτή απελευθέρωσε απέραντα εδάφη, συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων πόλεων Al-Shaddadah και Manbij, περικυκλώνοντας στρατηγικά την πρωτεύουσα του IS, Raqqa. Ο Ignatius γράφει ότι ο ίδιος προσωπικά επισκέφθηκε στρατόπεδα εκπαίδευσης των ΗΠΑ στη βόρεια Συρία, όπου οι Αμερικανοί εκπαιδευτές εξήραν το θάρρος και την τόλμη του Κούρδων μαχητών, θεωρώντας τους σαν την ραχοκοκαλιά της επίθεσης στη Raqqa.
Για ένα διάστημα, οι Τούρκοι, αν και εχθρικοί προς τους Κούρδους, αποδέχθηκαν αυτή τη συμμαχία. Αλλά όλα άλλαξαν μετά το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα στην Τουρκία. Οι “σύμμαχοι δια πληρεξουσίου”, εκπαιδευμένοι από τους Αμερικανούς και με καταγωγή από διάφορες συριακές παρατάξεις, βρέθηκαν τώρα σε αντίθετα στρατόπεδα. Αυτό έγινε όταν ο Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Joe Biden ήρθε στην Άγκυρα για να δώσει την υποστήριξη του προς τα βήματα που έκανε η τουρκική κυβέρνηση και απαίτησε οι Κούρδοι να αποχωρήσουν από το Manbij και να τραβηχτούν πίσω από τον Ευφράτη.
Είναι αυτονόητο ότι αυτό ήταν μια πραγματική παραβίαση πίστης - κάτι που έχει γίνει μια ατιμωτική παράδοση. Ο Ignatius γράφει ότι “δυτικές δυνάμεις κατά τον τελευταίο αιώνα έχουν χρησιμοποιήσει τους Κούρδους μαχητές όταν τις συμφέρει και στη συνέχεια τους εγκατέλειψαν όταν οι γειτονικές δυνάμεις αντιτάχθηκαν”. Αυτό έγινε μετά το 1918, όταν οι σύμμαχοι της Αντάντ αγνόησαν τις υποσχέσεις του Αμερικανού Προέδρου Woodrow Wilson για την δημιουργία μιας πατρίδας για τους Κούρδους. Το 1947, η Βρετανοί επέτρεψαν στο Ιράν να εξαλείψει μια κουρδική δημοκρατία που είχε ιδρυθεί εντός των συνόρων του.
Το 1975, παρά τις υποσχέσεις για την υποστήριξη των Κούρδων του Ιράκ, οι Αμερικανοί, μαζί με τον Σάχη του Ιράν, επέτρεψαν στον Saddam Hussein να συντρίψει άγρια τον ξεσηκωμό τους. Όμως, όχι πολύ καιρό νωρίτερα, το 1973, ο ηγέτης των Κούρδων του Ιράκ εκείνη την εποχή, ο Mustafa Barzani - πατέρας του σημερινού προέδρου του ιρακινού Κουρδιστάν, Masoud Barzani - είχε εναποθέσει τις ελπίδες του στο αμερικανικό φιλότιμο και είχε δηλώσει, “η Αμερική είναι μια πάρα πολύ μεγάλη δύναμη ώστε να προδώσει έναν μικρό λαό όπως οι Κούρδοι”. Αυτό σύμφωνα με τον Ignatius, ήταν ένα σοβαρό λάθος.
Κάποιος θα ήλπιζε ότι οι σημερινοί Κούρδοι ηγέτες δεν θα επαναλάβουν τα λάθη των πατέρων τους. Αρκεί μόνο να θυμηθούμε πως, μιλώντας για την εξαπάτηση των Κούρδων το 1975, ο Χένρι Κίσινγκερ δήλωσε χωρίς περιστροφές ότι, “οι μυστικές επιχειρήσεις δεν πρέπει να συγχέονται με ιεραποστολικό έργο”. Δεν είναι όλες οι τρέχουσες επιχειρήσεις της κυβέρνησης των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή σύμφωνες με αυτή την εξαιρετικά χρηστική σύσταση;
Το Der Spiegel, επίσης, πιστεύει ότι οι Κούρδοι ήταν οι μεγαλύτεροι χαμένοι από τη νέα τροπή των γεγονότων στη Συρία. Μέχρι πρόσφατα, οι Κούρδοι φαίνονταν να είναι οι “πιο πονηροί παίκτες” στο παιχνίδι της Συρίας, με περισσότερες νίκες από οποιονδήποτε άλλο, αλλά στο τέλος διακινδύνευσαν πάρα πολύ. Οι ΗΠΑ, αντί να ενεργούν σαν διαμεσολαβητές μεταξύ των αντιμαχόμενων Τούρκων και Κούρδων, βρέθηκαν στην σχιζοφρενική θέση του να είναι σύμμαχοι και των δύο πλευρών. Αργά ή γρήγορα θα έπρεπε να επιλέξουν ποιους προτιμούν, και φαίνεται ότι έχουν πλέον επιλέξει την πιο ισχυρή και γεωπολιτικά σημαντική Τουρκία.
Η σχέση των Κούρδων με τις Ηνωμένες Πολιτείες επιδεινώνεται ραγδαία. Αν και, για να είμαστε ειλικρινείς, ποτέ δεν είχαν πραγματικά μια σχέση. Οι ΗΠΑ ποτέ δεν είδαν τους Κούρδους ως εταίρους, αλλά σαν κάτι που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και να πεταχτεί στην άκρη, παρά τις όποιες διαβεβαιώσεις για το αντίθετο που η Ουάσιγκτον μπορεί να έδωσε στους Κούρδους ηγέτες. Αυτό είναι ένα ακόμη μάθημα, όχι μόνο για τους Κούρδους, αλλά για τους πάντες σε όλη τη Μέση Ανατολή. Δεν είναι οι Αμερικανοί, αλλά άλλοι εκεί, που καταλαβαίνουν τι σημαίνει να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους στην περιοχή.
Επίσης αξιοσημείωτες είναι οι εξελιγμένες τακτικές που χρησιμοποιούν οι Αμερικανοί στις προσπάθειές τους να αδειάσουν τους Κούρδους συμμάχους τους. Στην αρχή προσπάθησαν να προκαλέσουν μια μόνιμη ρήξη μεταξύ των Κούρδων και του Bashar al-Assad. Αυτοί οι υπολογισμοί προφανώς βασίζονταν στην θεωρία ότι, από τη στιγμή που έμειναν εντελώς μόνοι τους, οι Κούρδοι θα αναγκάζονταν να καταπιούν ακόμη περισσότερο την υπερηφάνεια τους και να συνεχίσουν να λαμβάνουν εντολές από τους Αμερικανούς, ακόμη και με την αντίληψη ότι είχαν ξεδιάντροπα εξαπατηθεί.
Οι συγκρούσεις του Αυγούστου μεταξύ των Κούρδων και των συριακών κυβερνητικών δυνάμεων στην Al-Hasakah - πρωτεύουσα της επαρχίας με το ίδιο όνομα - που προηγήθηκε της τουρκικής εισβολής στο Jarabulus, δεν θα μπορούσε να συμβεί χωρίς τη γνώση και την ενθάρρυνση των Αμερικανών συμβούλων. Ο Talal Silo, ο επίσημος εκπρόσωπος της Δημοκρατικών Δυνάμεων της Συρίας, οι οποίες αποτελούνται κυρίως από κουρδικές πολιτοφυλακές, αναγνώρισε ότι «Είμαστε εταίροι του συνασπισμού των ΗΠΑ. Αυτοί παίρνουν τις αποφάσεις. Φυσικά, είμαστε ελεύθεροι, αλλά δεν μπορούμε να επιτεθούμε αν δεν δοθεί σήμα από τους Αμερικανούς”. Ο ίδιος δήλωσε επίσης ότι οι Αμερικανοί απαγορεύουν στους προστατευόμενους τους, τους Κούρδους να κάνουν οποιαδήποτε επαφή με τους Ρώσους στην Συρία (“σε περίπτωση επικοινωνίας με τους Ρώσους θα χάσετε κάθε υποστήριξή μας” [sic]).
Αυτό που ήταν ιδιαίτερα οδυνηρό για τη Δαμασκό, εκτός από το ότι διώχτηκε από το Al-Hasakah, ήταν το γεγονός ότι οι Κούρδοι από τη γειτονιά του Sheikh Maqsood στο Χαλέπι, ταυτόχρονα μπλόκαραν την οδό τροφοδοσίας Castello Road που χρησιμοποιείται για την παροχή εφοδίων στις κυβερνητικές δυνάμεις στο δυτικό τμήμα της πόλης το οποίο είχε ήδη αποκοπεί από μια ξαφνική σημαντική αντεπίθεση των τζιχαντιστών από το νότο (το πρόβλημα έχει πλέον λυθεί).
Για πρώτη φορά στα χρόνια αυτού του πολέμου, η συριακή πολεμική αεροπορία βομβάρδισε τους Κούρδους. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι δράσεις αυτές εγκρίθηκαν, επίσης για πρώτη φορά, στην Άγκυρα. Υπήρξε συζήτηση εκεί ακόμη και για την αποδοχή της διατήρησης του Bashar al-Assad στην εξουσία κατά τη μεταβατική περίοδο, και άδραξαν αμέσως την ευνοϊκή στιγμή για μια μακρά-προετοιμασμένη εισβολή. Αυτό σημαίνει ότι για τους Κούρδους, η τοπική επιτυχία τους στο Al-Hasakah αποδείχθηκε ότι έχει αρνητικές συνέπειες με την στρατηγική έννοια. Τους άδειασαν από το καράβι. Και είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι οι Αμερικανοί δεν γνώριζαν τις προθέσεις της Τουρκίας. Στην Άγκυρα, ο Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Biden δεν φάνηκε καθόλου να καταλαμβάνεται από έκπληξη και οι δηλώσεις έγκρισης που έκανε δεν ακούστηκαν καθόλου αυθόρμητες.
Στο μεταξύ, η τελευταία εξέλιξη των γεγονότων δεν φέρνει ένα ψήφισμα για την συριακή σύγκρουση πιο κοντά. Οι διοικητές των Μονάδων Άμυνας του Κουρδικού Λαού (YPG) έχουν ήδη ενημερώσει το Πεντάγωνο ότι “αν οι Τούρκοι δεν φύγουν”, οι Κούρδοι μπορεί να μην λάβουν μέρος στην προγραμματισμένη επίθεση στη Raqqa. Και απλά δεν υπάρχει άλλη δύναμη στη χώρα που να είναι ικανή να εκκαθαρίσει την “πρωτεύουσα της τρομοκρατίας” στο άμεσο μέλλον.
Η συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ των Αμερικανών και των Τούρκων κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής των G20 στο Hangzhou να επιτεθούν από κοινού στην Raqqa είναι δύσκολα εφικτή χωρίς τους Κούρδους. Χωρίς αυτούς, θα απαιτηθούν πολλές τουρκικές και αμερικανικές χερσαίες δυνάμεις βαθιά σε συριακό έδαφος. Και αυτό θα μπορούσε να επιφέρει όχι μόνο πολλές απώλειες, αλλά είναι επίσης πιθανό να προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις μέσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και μέσα στην Τουρκία, καθώς και σε άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας και του Ιράν.
Η Δαμασκός, η οποία εξακολουθεί να διατηρεί την έδρα της στον ΟΗΕ, θα αντιταχθεί επίσης. Η Άγκυρα θα μπορούσε να επαναλάβει το λάθος που έκαναν οι Κούρδοι και να κατρακυλήσει στο “ύπουλα επικίνδυνο μονοπάτι” που ανοίγεται μπροστά της. Είναι μόνο να ελπίζει κανείς ότι οι Τούρκοι δεν θα επιτρέψουν στον εαυτό τους να τους τουμπάρουν υπονομεύοντας και πάλι την συνεργασία με τη Μόσχα που απαιτεί τόση πολλή δουλειά για να επιδιορθωθεί.
Ωστόσο, οι Κούρδοι θα μπορούσαν να περισώσουν την κατάσταση τους, εάν θα είναι σε θέση να κάνουν τη σωστή επιλογή στην τελική φάση του πολέμου, αποκηρύσσοντας τις δόλιες εξαρτήσεις και συμμαχίες τους, που δεν τους υπόσχονται τίποτα άλλο παρά μια μεγάλη “εισφορά αίματος”. Είναι προφανές ότι ο φυσικός τους σύμμαχος - και ουσιαστικά ο μοναδικός - όχι μόνο στον πόλεμο αλλά και στην επίτευξη της εθνικής τους αυτοδιάθεσης σε μια μεταπολεμική έκδοση της Συρίας, είναι το κοσμικό καθεστώς του Bashar al-Assad στη Δαμασκό.
Καμία άλλη δύναμη της αντιπολίτευσης, ούτε οι Αμερικανοί και σίγουρα ούτε οι Τούρκοι, κάνουν την παραμικρή σκέψη για κάθε είδους εθνικά δικαιώματα των Κούρδων της Συρίας. Όλοι οι τρέχοντες συνεργάτες τους, τους βλέπουν απλά σαν “παρέα για τον δρόμο”. Ο Assad όμως έχει αντικειμενικό συμφέρον για την επίτευξη μιας μόνιμης συμφωνίας με τους Κούρδους, γιατί η υποστήριξη των εθνικών και θρησκευτικών μειονοτήτων θα είναι πάντα χρήσιμη προκειμένου να αντιμετωπισθεί ο σουνιτικός φονταμενταλισμός. Και καμία γνήσια συμμαχία δεν θα είναι δυνατή εκτός και αν τους επιτραπεί να πραγματοποιήσουν τις φιλοδοξίες τους.
Πηγή: strategic-culture
0 Σχόλια